της Μαρίας Νέτσικα
Είναι το αγαπημένο μου νησί, τ' ομολογώ. Κι αυτός ο έρωτας κρατά από παλιά. Από τότε που πρωτοπάτησα το πόδι μου στα Φηρά και τυφλώθηκα από το λευκό των σπιτιών που λαμποκοπά στον ανελέητο ήλιο. Ακολούθησα με το μάτι τους κόκκινους βράχους να χάνονται σε τρομακτικά βάθη και φαντάστηκα την πληγή της καλντέρας να πλημμυρίζει θάλασσα. Αυτό ήταν, την ερωτεύθηκα ανεπανόρθωτα και δηλώνω δέσμιός της. Έχω βέβαια το δίκιο με το μέρος μου, γιατί η ομορφιά της Σαντορίνης είναι ανεπανάληπτη. Οι χάρες της πολλές. Το κρασί έχει καταχωρισθεί ανάμεσα στις πιο ενδιαφέρουσες. Ο Σαντορινιός αμπελώνας Το οδικό δίκτυο του νησιού οδηγεί από την πολύβουη πρωτεύουσα, τα Φηρά, στο Εμποριό, την Περίσσα, το Ακρωτήρι, πιο ψηλά στον Πύργο, χαμηλότερα στη Μεσσαριά και το Καμάρι και βόρεια στην ονειροπόλα Οία. Επιλέξτε τον προορισμό σας κατά βούληση και... αναγνωρισμένη αντοχή στην κοσμοσυρροή. Όπου όμως και να κατευθυνθείτε, αμπέλια θα δείτε. Είναι γεγονός πως στη Σαντορίνη, ο τουρισμός καταδιώκει το αμπέλι. Ωστόσο ο αμπελώνας της συνεχίζει να ανθίσταται, καλύπτοντας σήμερα 12.000–13.000 στρέμματα (από τα 40.000 του προηγούμενου αιώνα). Τα αμπέλια τραβούν, θέλεις δεν θέλεις, το βλέμμα. Χαμηλά και σε σχήμα καλαθιού δεν μοιάζουν καθόλου με τα ψηλά και δυνατά κλήματα που βρίσκουμε στις περισσότερες περιοχές. Ο Σαντορινιός αμπελώνας είναι σίγουρα ιδιόμορφος. Πρώτα απ' όλα, είναι ο πιο γηραιός στον Ελλαδικό χώρο, μερικά αμπέλια μπορεί να είναι και 300 χρόνων. Κι' αυτό γιατί η φυλλοξήρα, το ενοχλητικό έντομο που συνεχίζει να καταστρέφει τον αμπελώνα της υφηλίου, δεν έφτασε ποτέ εδώ. Ευτυχώς το αμμώδες έδαφος του νησιού δεν την ευνοεί. Σ' αυτή τη γη, την καλυμμένη με λάβα, ελαφρόπετρα, σκουριά και στάχτη από τις εκρήξεις του ηφαιστείου, καλλιεργούνται τ' αμπέλια. Η ζωή τους δεν είναι από τις πιο εύκολες. Έχουν να αντιμετωπίσουν σοβαρή ανομβρία, μιας και στο νησί σπάνια βρέχει. Οι δε βοριάδες, που έκαναν τους αρχαίους να ονομάσουν το νησί Ανεμόεσσα, φυσούν και σήμερα ανελέητοι, σαρώνοντας τα πάντα. Για όλα όμως υπάρχει λύση. Έτσι η θεόσταλτη πυκνή νυχτερινή ομίχλη που ανεβαίνει από την καλντέρα προσφέρει στα φυτά την υγρασία, ενώ οι αμπελουργοί μεριμνούν για τους ανέμους. Τα κλαδεύουν χαμηλά και τα πλέκουν σαν κοφίνια που μέσα τους προφυλάσσονται τα σταφύλια από την οργή της... αμμοβολής. Κι αν μιλήσουμε για στρεμματικές αποδόσεις, θα αναφέρουμε τις τρομακτικά χαμηλές των 300–400 κιλών ανά στρέμμα! Σταφύλια και κρασιά Το κυρίαρχο σταφύλι στη Σαντορίνη είναι το Ασύρτικο. Λευκό που διατηρεί αρκετά υψηλή οξύτητα ακόμη και στην πλήρη ωρίμανσή του. Απ' αυτό φτιάχνουν οι οινοποιοί το ξηρό κρασί Ονομασίας Προέλευσης Ανωτέρας Ποιότητας (Ο.Π.Α.Π.) Σαντορίνη. Ζωηρό, με έντονο χαρακτήρα αναγνωρίζεται από τη λεπιδωτή οξύτητα, τη γενναιόδωρη αλκοόλη, το πυκνό άρωμα εσπεριδοειδών και τη μεταλλική επίγευση. Ένα μοναδικό σύνολο. Μ' αυτά τα εφόδια στη βαλίτσα του, το πιο δυναμικό ελληνικό λευκό σταφύλι, ξεκίνησε από την πατρίδα του για να κατακτήσει την Μακεδονία, την Κεντρική Ελλάδα και την Πελοπόννησο. Στη σύνθεση του Ο.Π.Α.Π. κρασιού συμμετέχουν επίσης το Αθήρι και το Αηδάνι, άλλες δύο λευκές ποικιλίες του Αιγαιοπελαγίτικου αμπελώνα. Ενώ από Ασύρτικο και Αηδάνι φτιάχνεται το γλυκό Vinsanto. Διότι εκτός από τα ξηρά, το νησί έχει μεγάλη παράδοση και στα γλυκά κρασιά. Για την παραγωγή του Vinsanto, λιάζουν τα σταφύλια. Απλώνουν δηλαδή τα τσαμπιά στον ήλιο για να αφυδατωθούν, να ζαρώσουν και συνεπώς να αυξηθεί η γλυκύτητά τους. Από την οινοποίηση αυτών των σταφυλιών και την παλαίωση των κρασιών σε δρύινα βαρέλια προκύπτει ένα γλυκό κρασί με χρυσαφένιο χρώμα, μαλακιά, βελούδινη γεύση και με αρώματα που θυμίζουν σύκα, μέλι, σοκολάτα. Υπάρχει όμως και η ερυθρή πρόταση της Σαντορίνης. Το Μαυροτράγανο, ένα από τα πολλά άγνωστα σταφύλια του αμπελώνα της (σημειώστε ακόμη τα Κατσανό και Βουδόματο), που οι προσπάθειες των οινοποιών –προς τέρψη των οινόφιλων- κατάφεραν να σώσουν από την εξαφάνιση. Μας δίνει κρασί με χαρακτήρα και ένταση, όπως και οτιδήποτε από το αγαπημένο νησί. Τα εμφιαλωμένα κρασιά που παράγονται στη Σαντορίνη είναι πολλά και μπορείτε να τα βρείτε σχεδόν σε κάθε γευστική γωνιά του νησιού. Τα προτιμάτε ελαφριά και φρουτώδη; Περισσότερο αλκοολούχα και πλούσια ή μήπως θέλετε να έχουν περάσει από βαρέλι; Απ' όλους τους τύπους παράγουν, για να διαλέξετε ανάμεσά τους. Τα λευκά κρασιά που μπορούν να παλιώσουν είναι το επόμενο στοίχημα με το οποίο ασχολούνται οι Σαντορινιοί οινοποιοί. Δοκιμάστε, αν είστε τυχεροί να βρείτε τις σοδιές του 2003, 2000 και του 1997 για να εντυπωσιαστείτε από την πολυπλοκότητα, τη ζωντάνια και τη μεταλλική χροιά τους. Και ο οινικός τουρισμός Οι Σαντορινιοί τα οινοποιεία τους τα αποκαλούν κάναβες και παλιά ήταν μεγάλοι χώροι με καμάρες και θόλους, λαξεμένοι στην ελαφρόπετρα ή χτισμένοι από τη μαύρη πέτρα του νησιού. Σήμερα που το κρασί της Σαντορίνης έχει γίνει ευρέως γνωστό κι έχει επώνυμη ζήτηση, τα περισσότερα οινοποιεία έχουν εκσυγχρονιστεί. Αυτά συνήθως ανοίγουν τις πόρτες τους στους τουρίστες για επισκέψεις, γευστικές δοκιμές των κρασιών τους και φυσικά για αγορές. Σας προτείνω μια οινική περιήγηση που θ' αρχίσει από το οινοποιείο της Μπουτάρης Οινοποιητική στο Μεγαλοχώρι (τηλ. 22860 81011). Ηεταιρεία ήρθε στο νησί στα μέσα της δεκαετίας του '80 κάνοντας μια σημαντική, σε εγκαταστάσεις, ανθρώπινο δυναμικό και αμπελώνες, επένδυση που πραγματικά άλλαξε την τύχη του σαντορινιού κρασιού, κάνοντάς το γνωστό καταρχάς στην Ελλάδα και στη συνέχεια εκτός των συνόρων της χώρας. Στο οινοποιείο της, εκτός από τους σύγχρονους παραγωγικούς χώρους, δημιούργησε έναν καλαίσθητο χώρο όπου προβάλλεται το εντυπωσιακό πολυθέαμα «Σπονδή στη Σαντορίνη». Καθισμένοι στα σκαλιά του μοντέρνου αμφιθεάτρου, θα παρακολουθήσετε στις οθόνες, να αναπλάθεται η ιστορία για τη γένεση του νησιού και του κρασιού του. Στη συνέχεια, θα δοκιμάσετε τα κρασιά της εταιρείας, κι αν πεινάτε, θα γευτείτε και τυπικά Σαντορινιά εδέσματα. Στη συνέχεια, κατευθυνθείτε προς τον Πύργο. Πάνω στον δρόμο, ακριβώς στο φρύδι της καλντέρας, θα συναντήσετε την Οινοποιία Αντωνίου (τηλ. 22860 23557). Το οινοποιείο, ένα από τα πιο παλιά και γνωστά του νησιού, αγοράστηκε στις αρχές της δεκαετίας του '90 από τον κοσμηματοποιό Κωνσταντίνο Αντωνίου που το μετέτρεψε -στο μεγαλύτερο τμήμα του- σε ατμοσφαιρικό μουσείο οίνου με breathtaking θέα. Ακριβώς στη στροφή για το Αθηνιό, το λιμάνι του νησιού, σταματήστε στο οινοποιείο της Santo Wines (τηλ. 22860 22596), της δραστήριας Ένωσης Συνεταιρισμών Θηραϊκών Προϊόντων που συγκεντρώνει περισσότερους από 1.000 αμπελουργούς-ενεργά μέλη. Προνομιούχα η θέση του, με θέα το ηφαίστειο, είναι μαγνήτης για τους χιλιάδες επισκέπτες του νησιού. Θα ακολουθήσετε την περιήγηση στο Κέντρο Προβολής Κρασιού που περιλαμβάνει ξενάγηση στους χώρους οινοποίησης, παλαίωσης και παρακολούθηση του πρωτότυπου οπτικοακουστικού θεάματος για το κρασί της Σαντορίνης. Απαραίτητη κατάληξη στο μπαλκόνι πάνω από την καλντέρα για να δοκιμάσετε τα κρασιά τους. Στο πωλητήριο θα βρείτε και τα υπόλοιπα φημισμένα προϊόντα του νησιού: φάβα, ντοματάκι, κάπαρη κλπ. Συνεχίστε διασχίζοντας τον Πύργο για να βρείτε το οινοποιείο του Χαρίδημου Χατζηδάκη (τηλ. 22860 32552). Οινολόγος ο ίδιος, από το 1997 πέρασε και στον χώρο της οινοπαραγωγής δημιουργώντας το οινοποιείο του, σ' ένα μικρό παλιό υπόσκαφο που ανακαινίστηκε. Στην έξοδο του χωριού, πάνω στον δρόμο που οδηγεί στο μοναστήρι του Προφήτη Ηλία, συναντάτε τ' αμπέλια τους που καλλιεργούνται σύμφωνα με τις απαιτήσεις της βιολογικής γεωργίας. Θα προσπεράσετε τη Μεσσαριά και το αεροδρόμιο του νησιού για να βρείτε το οινοποιείο της Γαία Οινοποιητική (τηλ. 210 8055642) λίγο μετά από τον Μονόλιθο. Παλιό ντοματάδικο που μετατράπηκε σε σύγχρονο οινοποιείο, όπου ο οινολόγος Γιάννης Παρασκευόπουλος διερευνά τις εκφράσεις του Ασύρτικου. Μια από αυτές είναι και η παραγωγή ενός, παραδοσιακού στυλ, ξυδιού. Λίγο παραπάνω, στη Μέσα Γωνιά της Επισκοπής βρίσκεται το μικρό οικογενειακό, ιστορικό οινοποιείο του μάστορα του VinsantoΓιάννη Αργυρού (τηλ. 22860 31489). Η οικογένεια παράγει κρασί από το 1903. Εκεί και το παραδοσιακό οικογενειακό οινοποιείο της Canava Roussos (τηλ. 22860 31278),το παλαιότερο στη Σαντορίνη που παράγει κρασί από το 1836. Διασχίζοντας την Έξω Γωνιά, σταματήστε στο υπερσύγχρονο οινοποιείο Σαν… τωρινή (τηλ. 22860 33395) της οικογένειας Καραμολέγκου. Και θα καταλήξετε στην ξελογιάστρα Οία. Στην πίσω πλευρά του οικισμού, πάνω στον δρόμο που οδηγεί στη Φοινικιά, σταματήστε στο οινοποιείο του Κτήματος Σιγάλα (τηλ. 22860 71644). Καθισμένοι στη δροσερή αυλή θα απολαύσετε τα εξαίρετα κρασιά τους. ■
Δημοσιεύτηκε στο τεύχος Νο 25 - Ιούνιος 2008 του Wine Plus magazine
|
