Αυστρία

Η Αυστρία είναι ένας ελκυστικός προορισμός, τόσο για τον χειμερινό τουρισμό της, όσο και γιατί αποτελεί έναν πολιτιστικό θύλακα της κεντρικής Ευρώπης. Έχοντας να επιδείξει μακραίωνη παράδοση στη μουσική και τη ζωγραφική -ως πατρίδα του Μότσαρτ, του Κλιμτ και του Κοκόσκα- δεν χρειάζεται και πολλά άλλα επιχειρήματα για να πείσει κάποιον να την έχει σαν ταξιδιωτική προτεραιότητα στην ατζέντα του.

του Γιώργου Φλούδα
δημοσιεύτηκε στο WPmagazine


Η παρακμή και η αναγέννηση των αυστριακών κρασιών
Μια χώρα που -πρακτικά- δημιουργήθηκε το 1919, μετά τη διάσπαση της Αυστροουγρικής Αυτοκρατορίας, με το τέλος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, συνορεύει με 7 κράτη και αποτελεί, πραγματικά, την καρδιά της κεντρικής Ευρώπης. Στην Αυστρία, όπως συμβαίνει σε όλες τις κεντροευρωπαϊκές χώρες, η αμπελοκαλλιέργεια και η οινοπαραγωγή αναπτύχθηκαν και εξελίχθηκαν δια μέσου των μοναστηριών και των μοναχικών ταγμάτων. Το κρασί που παραγόταν, προοριζόταν αποκλειστικά για εσωτερική κατανάλωση και τον προηγούμενο αιώνα περιορίζονταν σε χύμα μέτριας έως κακής ποιότητας. Η συρρίκνωση της τιμής και οι μεγάλες αποδόσεις δεν βοήθησαν το προφίλ του. Ταφόπλακα στην εικόνα του αυστριακού κρασιού μπήκε το 1985, όταν ξέσπασε το σκάνδαλο της νοθείας ορισμένων επιτήδειων εμπόρων που πρόσθεταν στο κρασί αντιπηκτικό, προκειμένου να το εμπορευτούν ως ανώτερης ποιότητας. Η είδηση έκανε τον γύρο του κόσμου και το αυστριακό κρασί έπιασε πάτο.

Αυτό όμως σηματοδότησε και το γύρισμα της σελίδας. Μια νέα μέρα ανέτειλε και οι αυστριακοί παραγωγοί βρήκαν την ευκαιρία να βάλουν τις βάσεις της σύγχρονης οινοποιίας. Είκοσι χρόνια αργότερα, βλέπουν τις προσπάθειές τους να καρποφορούν και όλος ο κόσμος να έχει μόνο καλά λόγια για τα αυστριακά κρασιά. Πως τα κατάφεραν; Θωράκισαν με αυστηρή νομοθεσία τις διαδικασίες και το πλαίσιο των κατηγοριών, σήκωσαν τα μανίκια και ρίχτηκαν στη δουλειά.
Σήμερα η Αυστρία, ως οινοπαραγωγός χώρα, αποτελεί case study, περίπτωση αριστείας στρατηγικής και marketing. Πραγματικά, παράδειγμα προς μίμηση για χώρες, όπως η Ελλάδα, όπου βάζουμε στο μικροσκόπιο όλες τις κινήσεις που της επέτρεψαν να βγει από το τέλμα και να αποτελεί πλέον μια καταξιωμένη χώρα για τα κρασιά της.

Η γεωγραφία των αυστριακών αμπελώνων
Η Αυστρία χωρίζεται σε τέσσερα κύρια οινοποιητικά διαμερίσματα: την Κάτω Αυστρία, τη Βιέννη, το Burgenland και τη Στυρία, με το σύνολο των αμπελώνων να βρίσκεται στα ανατολικά της χώρας.

Κάτω Αυστρία
Το μεγαλύτερο και πιο σημαντικό διαμέρισμα. Βρίσκεται στο βορειοανατολικότερο σημείο της χώρας και το «Κάτω» αναφέρεται στο ότι χωρίζεται από τον Δούναβη. Περισσότερο από το 50% των αμπελώνων της Αυστρίας βρίσκονται εδώ. Περιλαμβάνει 5 περιοχές, με πιο σημαντικές τις: Wachau, Donauland Carnuntum και Kamptal.

Η μικρότερη και πιο προβεβλημένη από τις τρεις είναι το Wachau, και όχι άδικα, αφού λόγω φινέτσας τραβάει την προσοχή των οινόφιλων, επαγγελματιών και μη, καθώς και τα φώτα της δημοσιότητας. Φημίζεται για τα λευκά κρασιά του από Grüner Veltliner, ποικιλία σήμα κατατεθέν της Αυστρίας, και από Riesling, τη δεύτερη πιο σημαντική λευκή ποικιλία της περιοχής που αντιστοιχεί μόλις στο 2,5% των αμπελώνων. Οι οποίοι αμπελώνες διαρθρώνονται σε στενά επίπεδα στην κοιλάδα του Δούναβη, σε ένα σκηνικό που θυμίζει αρκετά την κοιλάδα του Ρήνου.
Το Wachau ακόμη, είναι η μόνη περιοχή που χρησιμοποιεί δικό της σύστημα κατάταξης ποιότητας, το οποίο διαφοροποιείται από αυτό των υπολοίπων, όπου τα κρασιά ποιότητας κατηγοριοποιούνται με βάση τον βαθμό ωρίμανσης των σταφυλιών. Το σύστημα αυτό είναι γνωστό ως Vinea Wachau Nobilis Districtus και διακρίνει τις κατηγορίες:

Steinfeder: για κρασιά στα οποία δεν έχει γίνει προσθήκη σακχάρων και έχουν ελάχιστο φυσικό αλκοολικό βαθμό 10,7% και μέγιστο 11,5%.

Federspiel: για κρασιά στα οποία δεν έχει γίνει προσθήκη σακχάρων και έχουν ελάχιστο φυσικό αλκοολικό βαθμό 11,9%  και μέγιστο 12,5% (ισοδύναμα των γερμανικών kabinett).

Smaragd: η ανώτερη κατηγορία ποιότητας αναφέρεται στα κρασιά που φυσικώς πρέπει να έχουν ελάχιστο αλκοολικό βαθμό 12,5% με μέγιστα ανάγοντα σάκχαρα 9 gr/l.

Από το Wachau δοκιμάστε τους παραγωγούς: Knoll, Loimer, Pichler και Brundlmayer.

Στην περιοχή του Weinviertel ξεκίνησε να εφαρμόζεται και το DAC ή Districtus Austriae Controllatus που στα λατινικά σημαίνει Ελεγχόμενη Προέλευση και ισοδυναμεί με τις Ονομασίες Προέλευσης. Είναι μια προσπάθεια εναρμονισμού της αυστριακής νομοθεσίας για τα κρασιά ποιότητας με τις άλλες χώρες της Ε.Ε.

Μέχρι τώρα έχουν οριοθετηθεί 4 DAC ζώνες:

• Weinviertel DAC (για Grüner Veltliner)
• Mittelburgenland DAC (για Blaufränkisch)
• Traisental DAC (για τις Riesling και Grüner Veltliner)
• Kremstal DAC (για τις Riesling και Grüner Veltliner)

Βιέννη
Το επόμενο διαμέρισμα είναι η Βιέννη, ναι… της πρωτεύουσας της χώρας, η οποία είναι και η μοναδική πρωτεύουσα στον κόσμο που έχει ενεργούς αμπελώνες. Στα όρια της πόλης βρίσκονται περίπου 7000 ha. Πολλοί δε, πιστεύουν ότι το όνομα Wien ή Vienna προέρχεται από τη λατινική ρίζα του vin. Η επικρατέστερη όμως θεωρία, το θέλει να είναι η μετάφραση από τα κέλτικα του λευκού ή άγριου ποταμού (white ή wild river). Οι αμπελώνες της Βιέννης, πάντα κάτω από την εποπτεία των μοναχών, φυτεύτηκαν με διάφορες ποικιλίες. Έτσι, τα σταφύλια μαζεύονταν και οινοποιούνταν όλα μαζί, δίνοντας ένα κρασί από πάρα πολλές ποικιλίες όπως οι: Riesling, Pinot Blanc, Neuberger, Spatrot, Rotgipfler. Το κρασί αυτό λέγεται Gemischter Satz και αποτελεί, ακόμη και στις μέρες μας, το 1/3 περίπου των κρασιών που παράγονται και καταναλώνονται στη Βιέννη.

Burgenland
Το δεύτερο πιο σημαντικό, από άποψη όγκου και παραγωγής, διαμέρισμα είναι το Burgenland, που βρίσκεται στα σύνορα με την Ουγγαρία και είναι γνωστό για τα γλυκά, εξαιρετικής ποιότητας, κρασιά του. Η περιοχή, επί Αυστροουγγρικής κυριαρχίας, αποτελούσε μια «θάλασσα» από αμπέλια και τόσο οι Μαγυάροι, όσο και οι Αυστριακοί ειδικεύονταν στην παραγωγή γλυκών κρασιών. Γλυκών κρασιών, που στην πλειονότητά τους παράγονται από την επίδραση του μύκητα Βοτρύτη και είναι ευγενούς σήψης, καθώς στα βόρεια του Burgenland υπάρχει μια εξαιρετικά ρηχή λίμνη, η Neusiedlersee, που η εξάτμισή της δημιουργεί τις κατάλληλες προϋποθέσεις για την ανάπτυξη του μύκητα.

Οι ποικιλίες που συναντάμε εδώ είναι οι: Welschriesling, Chardonnay, Muscat Ottonel, Traminer, ακόμα και την ουγγρική Furmint, γνωστή από την παραγωγή των Tokaj.
Η περιοχή του Burgenland έχει σημαντική παρουσία και στα ερυθρά τανικά κρασιά από την ποικιλία Blaufrankisch που θυμίζουν αρκετά τα καλιφορνέζικα Zinfandels. Συναντάμε επίσης τη Zweigelt (υβρίδιο Blaufrankisch και St-Laurent) και τη γηγενή St-Laurent που δίνουν αρωματικά κρασιά με γήινες νύξεις και νότες αποξηραμένων φύλλων.
Kracher, Heinrich, Velich, Umathum και Lang θεωρούνται οι καλύτεροι παραγωγοί της περιοχής.

Στυρία
Τελευταία και γεωγραφικά, νοτιότερα βρίσκεται η Στυρία. Η περιοχή συγκρίνεται σε φυσικό κάλος με την Τοσκάνη και όλα τα οινοποιεία της βρίσκονται πάνω σε Weinstrasse (Δρόμους του Κρασιού) που διευκολύνουν τους περιηγητές να γνωρίσουν τα κρασιά της περιοχής. Η Στυρία είναι γνωστή για τα Chardonnay της, που εδώ ονομάζονται Morillon και θυμίζουν εκείνα του Chablis. Γενικότερα, όπως η αντίστοιχη περιοχή της Ιταλίας και από την άλλη πλευρά των Άλπεων, η Στυρία φημίζεται για τα λευκά και τα ροζέ κρασιά της που ονομάζονται Schilcher. Από τα λευκά, το δυνατό χαρτί της περιοχής είναι το Sauvignon Blanc που ξεχωρίζει για την ένταση και την καθαρότητα των αρωμάτων, αλλά και την τραγανή οξύτητα. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που τα συγκρίνουν με τα Sancerre. Ο Sattlerhof είναι ο κορυφαίος παραγωγός της περιοχής.

Η Αυστρία αποτελεί πόλο έλξης για πολλούς λόγους. Τα κρασιά της, από μόνα τους ή σε συνδυασμό με την ενδιαφέρουσα γαστρονομία της, συμπληρώνουν την απόλαυση.
Και μην ξεχνάτε, η Αυστρία δεν έχει καμία σχέση με τη Γερμανία… Συνήθως ενοχλούνται από την ταύτιση ή τη σύγκριση.