ENG

Bordeaux

A A

Η Μέκκα του κρασιού

Έκταση: 123.000 ha | Παραγωγή: 645 εκ. φιάλες / έτος | Πωλήσεις: 20 φιάλες / δευτερόλεπτο παγκοσμίως

> 5.000 chateaux | 12.000 αμπελοοινικές εκμεταλλεύσεις | 52 συνεταιρισμοί

1657 εστιατόρια | 4,4 εκ. επισκέπτες / έτος

Περιήγηση στην καρδιά του μεγαλύτερου αμπελώνα της υφηλίου

Οικοσύστημα
Δεν είναι τυχαίο ότι εδώ και 1.000 περίπου χρόνια στο Bordeaux αναπτύσσεται ο μεγαλύτερος αμπελώνας του κόσμου που παράγει «μεγάλα» κρασιά. Όλα συντελούν σ’ αυτό το θαύμα.
Και πρώτα απ’ όλα η τοπογραφική φυσιογνωμία της περιοχής. Η λέξη που μπορεί να την ορίσει είναι «νερό». Δύο μεγάλοι ποταμοί οι Garonne και Dordogne λίγο προτού φτάσουν στον Ατλαντικό ενώνονται και σχηματίζουν τον Gironde, έναν ακόμη μεγαλύτερο και πλωτό σε όλο του το μήκος. Εδώ είναι χτισμένο το Bordeaux και ανάμεσα, γύρω, πλάι, στις όχθες των υδάτινων εκτάσεων απλώνονται τα αμπέλια. Που βεβαίως επωφελούμενα από αυτό το τεράστιο φυσικό υδάτινο ρεζερβουάρ, δεν έχουν παράπονο. Την καλλιέργεια τους όμως την ευνοεί και ο 45ος παράλληλος που επιβεβαιώνει το εύκρατο κλίμα, αλλά και το δένδρινο παραβάν του δάσους της Landes που αναχαιτίζει τους δυνατούς ανέμους.
Έτερος σημαντικός παράγοντας το έδαφος. Στους αμπελώνες της ευρύτερης περιοχής του Bordeaux συναντάμε τόσο μεγάλη ποικιλία terroir (συνδυασμός μικροκλίματος και εδάφους) που δεν πρέπει να ξαφνιαζόμαστε για τον πλουραλισμό των γεύσεων των κρασιών του.
Last but not least τα σταφύλια και ο συνδυασμός τους, η ποικιλιακή σύνθεση με άλλα λόγια της κάθε υποπεριοχής, που είναι υπεύθυνη για τον πλούτο των χρωμάτων, των αρωμάτων και των γεύσεων του Bordeaux.
Όλα αυτά όμως, τι θα ήταν αν δεν υπήρχε η εμπειρία των αμπελουργών, οι οποίοι γνωρίζουν να επιλέγουν τις ποικιλίες και να αναδεικνύουν την ποιότητά τους εναρμονίζοντας τη με το έδαφος; Αν δεν συνδυαζόταν με τη γνώση της τέχνης της οινοποίησης και την «επιστήμη» του χαρμανιάσματος; Το αποτέλεσμα όλων των παραπάνω μεταφράζεται σε 57 Ονομασίες Προέλευσης, περισσότερα από 5.000 châteaux, 52 συνεταιρισμούς και 400 εταιρείες οινεμπόρων.

Ονομασίες Προέλευσης: περιοχές και σταφύλια
Η γεωγραφική διάκριση των αμπελουργικών περιοχών στο Bordeaux έχει γίνει σε σχέση με τι άλλο φυσικά; Με τους δύο ποταμούς του. Έτσι στην αριστερή όχθη του Gironde βρίσκονται οι αμπελουργικές ζώνες του Médoc και των Graves, στα βόρια και στα νότια της πόλης του Bordeaux αντίστοιχα. Στη δεξιά όχθη του Dordogne οι ζώνες των Saint Emilion, Pomerol, Bourg, Blaye. Και ανάμεσα στα ποτάμια οι Entre deux mers περιοχές.
Τα σταφύλια που καλλιεργούνται είναι συνολικά οκτώ. Τρεις λευκές ποικιλίες: η Sauvignon Blanc, που διακρίνεται για τη πληθωρικότητα του αρώματος και τη ζωντάνια της γεύσης, η Sémillon που προσφέρει πλούτο και δομή και η Muscadelle που προσφέρει το έντονο ποικιλιακό της άρωμα. Οι υπόλοιπες πέντε είναι κόκκινες: η τανική Cabernet Sauvignon κυριαρχεί στην αριστερή όχθη, ενώ η βελούδινη Merlot και η ισορροπημένη Cabernet Franc βασιλεύουν στη δεξιά. Σε μικρή κλίμακα βρίσκονται και οι άλλες δύο ερυθρές ποικιλίες, οι: Μalbec και Petit Verdot.

Περίφημοι Δρόμοι του Κρασιού

Θα αρχίσουμε την περιήγησή μας από την περιοχή του Médoc, που καταλαμβάνει την αριστερή όχθη του Gironde, από τα βόρεια της πόλης του Bordeaux μέχρι τις ακτές, κοντά στον ωκεανό. Ταξιδεύουμε ανάμεσα σε αμμώδεις λόφους και αμπέλια ως εκεί που χάνεται το βλέμμα. Ανάμεσα τους διάσημα châteaux με κτίσματα βικτοριανά και εξαιρετικά κρασιά. Όσο βρισκόμαστε ακόμη κοντά στην πόλη, είμαστε στο Haut Médoc. Το έδαφος που βλέπουμε είναι ένα μίγμα χοντρής άμμου και χαλικιών, στο οποίο το αμπέλι πρέπει να απλώσει πολύ βαθιά τις ρίζες του για να βρει το νερό που χρειάζεται. Είναι το έδαφος που προτιμά το Cabernet Sauvignon, το οποίο εδώ δίνει κρασιά με στιβαρές τανίνες, που στην πρώτη νιότη τους είναι πολύ στυφά, αλλά καθώς παλαιώνουν μαλακώνουν, αποκτώντας τρομερή πολυπλοκότητα. Η ονομασία Haut Médoc καλύπτει μια ευρεία ζώνη μέσα στην οποία, σαν νησίδες, αναδύονται οι έξι μικρές κοινότητες που φιλοξενούν ορισμένους από τους πιο θρυλικούς αμπελώνες του κόσμου: Margaux, Moulis, Listrac, Saint-Julien, Pauillac, Saint-Estèphe. Τα κρασιά τους θεωρείται ότι αποτελούν τον ορισμό του κόκκινου κρασιού και σημείο αναφοράς για όλα τα υπόλοιπα. Ενώ οι πεδινές περιοχές κοντά στον ωκεανό βρίσκονται κάτω από την ομπρέλα της γενικότερης ονομασίας: Bas Médoc.

Στα νότια του Bordeaux αρχίζει η κυριαρχία των Graves που απλώνεται για 50 χιλιόμετρα στην αριστερή όχθη του Garonne. Πεζούλες γεμάτες αμπέλια, ακριβώς όπως στο Médoc, παραπλήσιο έδαφος, ίδια σταφύλια. Εδώ όμως καλλιεργούνται σε διαφορετική αναλογία. Διότι στις Graves κυριαρχεί το πρώιμο Merlot, υπεύθυνο για κρασιά με ντελικάτο μπουκέτο και μαλακό σώμα με μεγάλη φινέτσα.

Από την περιοχή των Graves κάποτε -σχετικά πρόσφατα- αποχωρίστηκε το Pessac, σε μια προσπάθεια προστασίας της φήμης των έξοχων αμπελώνων του, που φιλοξενούν μυθικά châteaux όπως αυτό του Haut Brion. Η νέα Ονομασία Προέλευσης είναι Pessac-Leognan και τα ερυθρά κρασιά της έχουν ομοιότητες με εκείνα του Médoc γιατί και στην εδώ ποικιλιακή σύνθεση επικρατεί το Cabernet Sauvignon. Τα δε λευκά -που βρίσκονται στην ψηλότερη κατάταξη των μπορντολέζικων λευκών- με όχημα τη Sauvignon blanc και βοήθημα την Sémillon, προτείνουν πλούτο και μεγάλη δυνατότητα εξέλιξης, ιδίως αν έχουν περάσει από βαρέλι.

Παραμένουμε στα νότια. Στα 40 περίπου χιλιόμετρα από την πόλη, πάνω στις όχθες του Garonne αντικρίζουμε ένα παραμυθένιο τοπίο. Χαμηλοί λόφοι και μικρές κοιλάδες, διάσπαρτα châteaux του 17ου αιώνα με λευκές πέτρες και περιστερώνες. Είμαστε στο Sauternes, την πατρίδα των vins d’ or, των «χρυσών κρασιών» με βασιλιά τους το Château d’ Yquem.  Στο Sauternes το οικοσύστημα είναι ιδανικό για το αμπέλι. Άφθονα τα νερά του Ciron και του Garonne, ζεστές οι χρυσές ακτίνες του ήλιου πέφτουν πάνω στ’ αμπέλια για να ωριμάσουν, κυρίως το Sémillon με τη λεπτή επιδερμίδα, αλλά επίσης το Muscadelle και το Sauvignon Blanc. Για το χρυσά κρασιά όμως υπάρχει και ένας χρυσός κανόνας: η υπομονή. Γιατί ο τρύγος πρέπει να περιμένει και ο παραγωγός να παρακαλέσει για την επέμβαση ενός μύκητα, του Botrytis cinerea, που θα προσβάλλει τα σταφύλια, θα προκαλέσει μία «ευγενή σήψη» και θα τα σταφιδιάσει. Το σταφύλι θα συγκεντρώσει πολλά σάκχαρα και αρώματα. Αυτή η πολυπόθητη υπερωρίμανση είναι πολύ ντελικάτη και εξαιρετικά σπάνια. Συναντιέται σε ελάχιστες περιοχές και πάλι, για ορισμένες χρονιές. Γι’ αυτό τα αντίστοιχα κρασιά είναι εξαιρετικής ποιότητας και... τιμής! Μετά γίνεται ο τρύγος, σταφύλι-σταφύλι, με το χέρι εννοείται. Οι ποσότητες είναι πολύ μικρές, το κρασί όμως μοναδικό στον κόσμο. Σε τι συνίσταται η μοναδικότητα; Στο συμπαγή τοίχο των αρωμάτων που με τα χρόνια γίνονται πολυπλοκότερα, στη βελούδινη γεύση, στην αίσθηση απαλότητας και πάχους.

Ήρθε η ώρα να περάσουμε στη δεξιά όχθη του Dordogne. Πρώτη στάση στο διάσημο αμπελώνα του Saint Emilion. Σ’ αυτό το λόφο όπου τα αμπέλια καλλιεργούνται από τον 13ο αιώνα, βασιλεύει το Merlot που ωριμάζει πιο εύκολα και δίνει μερικά από τα πιο σπάνια και ακριβά κρασιά στον κόσμο. Θα επισκεφτούμε την μεσαιωνική πόλη, θα δροσιστούμε στις κάβες που βρίσκονται μέσα σε πέτρινες γαλαρίες, θα επισκεφτούμε châteaux αξεπέραστης ομορφιάς. Κι όταν η πεζοπορία και οι επισκέψεις μας ανοίξουν την όρεξη, θα δοκιμάσουμε ένα ποτήρι Saint Emilion. Μια γουλιά μαζί με μια μπουκιά γαλλικό χωριάτικο ψωμί (pain de campagne) κι ένα κομμάτι τυρί… και θα πλημμυρίσει το είναι μας θέρμη και μυρωδιές αμύγδαλου, τριαντάφυλλου.

Στα βόρια της Libourne το Merlot μεγαλώνει σε υπεδάφη πλούσια σε οξείδια του σιδήρου, εξού και η φοβερή τυπικότητα του Pomerol, ενός από τους πιο μικρούς αμπελώνες του Bordeaux, που στα εδάφη του ωστόσο φιλοξενεί το μεγαλειώδες château Pétrus. Τα κρασιά του Pomerol, δεν πρόκειται να τα ξεχάσουμε. Η έντονη μυρωδιά της τρούφας που αναδύουν, θα χαραχθεί στη μνήμη μας. Με πολύ χρώμα και αξιοθαύμαστη δομή, μπουκέτο και γεύση πολύ προσωπική έχουν μία ηδυπάθεια που παίζει προκλητικά με τον ουρανίσκο ακόμη και των απαίδευτων.

Κατάληξη της περιήγησης στο Fronsac. Θα ρίξουμε μια ματιά στο μεγαλειώδες πανόραμα, στα ερείπια του πύργου από τη φεουδαρχική εποχή και ακόμη μια στα cru. Ο Καρλομάγνος εκτιμούσε τη μαλακιά γεύση των κρασιών του, το δυνατό, πλούσιο χαρακτήρα τους και κυρίως την πικάντικη και ασυνήθιστη γεύση τους.

Νομοθεσία
Όλα ξεκίνησαν το 1855, με εντολή του αυτοκράτορα Ναπολέοντα Γ’. Μια επιτροπή εμπόρων του Bordeaux αξιολόγησε τα châteaux* (πύργους) του Médoc βάσει της τιμής που πετύχαιναν τα κρασιά τους στην αγορά. Αυτή ήταν η περίφημη κατάταξη των αμπελώνων του Médoc, και σε αυτή στηρίχτηκε η δημιουργία των κατηγοριών Grands Crus** classés σε πέντε επίπεδα. Στην πρώτη ανήκουν κάποια από τα γνωστότερα και ακριβότερα κρασιά του κόσμου. Για να ταξινομηθούν τα κρασιά του Saint Emillon πέρασε ένας ολόκληρος αιώνας. Η κατάταξή τους που έγινε το 1955, στηρίχτηκε στην ανάλυση του εδάφους, τη φήμη του οινοποιείου και την οργανοληπτική τους εξέταση. Η κατάταξη του 1855 ισχύει μέχρι και σήμερα, ενώ ανά δεκαετία πραγματοποιούνται επανεξετάσεις του Saint Emillon.

* Ο όρος chateaux περιγράφει έναν οριοθετημένο αμπελώνα με οινοποιείο, απαραίτητα μέσα σε ζώνη Ονομασίας Προέλευσης
** cru: σε ελεύθερη μετάφραση στα ελληνικά σημαίνει «προνομιακό αμπελοτόπι»


Τα διάσημα châteaux με μια ματιά
Ανάμεσα στα Premiers Grand Crus βρίσκουμε τα θρυλικά: Lafite-Rothschild, Mouton-Rothschild, Latour στο Pauillac, Margaux στο Margaux, Haut-Brion στο Pessac.  
Τα Deuxièmes Grand Crus είναι 14, άλλα τόσα τα Troisièmes, τα Quatrièmes 10 και τα Cinquièmes 18.
Στο Sauternes βρίσκεται το Grand Premier Cru D' Yquem, στο Pommerol το Petrus.
Στο Saint-Emilion τα Premiers Grands Crus Classés A: Ausone, Cheval Blanc, Pavie, Angélus.

Οι σωστές ημερομηνίες
Μεγάλες χρονιές: 2018, 2016, 2010, 2009, 2005, 2000, 1996 (για το Médoc).
Καλές χρονιές: 2017, 2006, 2002 (όπως και το 1996 αποδείχθηκε χρονιά του Cabernet Sauvignon. Αναζητήστε την αριστερή όχθη: Pauillac, Graves και Sauternes), 1999, 1997, 1995, 1990, 1989, 1982
Επιεικώς μέτριες: 1991, 1992