ENG

Γερμανία

A A

φωτογραφία: photo archive of the German Wine Institute

Η σημερινή Γερμανία του κρασιού είναι μία από τις πιο σημαντικές οινοπαραγωγούς χώρες, που μας προσφέρει ορισμένα από τα πιο φινετσάτα λευκά του κόσμου. Κρασιά μοναδικού χαρακτήρα και συχνά ανυπέρβλητης ποιότητας – κρασιά πραγματικά μεγάλα!

Για να τα γνωρίσουμε νομίζω πως πρέπει να επισκεφτούμε, έστω και νοερά, τον γερμανικό αμπελώνα. Ανοίξτε, λοιπόν, τον χάρτη και ετοιμαστείτε για e-ταξίδι. Κατευθύνετε τον κένσορα στο νοτιοδυτικό τμήμα της χώρας. Βρείτε τη λίμνη της Κωνσταντίας. Γύρω της απλώνονται οι αμπελώνες. Μετά συνεχίσουν βόρια, κατά μήκος του Ρήνου και των παραποτάμων του για να φτάσουν ψηλά στο Mittelrhein. Στα δυτικά αγγίζουν τα σύνορα με τη Γαλλία ενώ στα ανατολικά σταματούν στον ποταμό Έλβα. Το θέαμα τους είναι πανέμορφο. Ψηλά, περήφανα κλήματα σε απότομες, στενές πλαγιές που αντικρίζουν τον νότο και επωφελούνται από τον ζεστό ήλιο. Κατεβαίνουν σε χαμηλές κοιλάδες. Σχεδόν πάντα γειτονεύουν με ένα ποταμό που, παίζοντας σημαντικότατο εξισορροπητικό ρόλο, μαλακώνει το κλίμα. Βοηθά να κρατηθεί η θερμοκρασία σταθερή. Επιπλέον το φθινόπωρο, η ομίχλη και η πάχνη που ανεβαίνουν απ’ όλα αυτά τα ποτάμια προστατεύουν τα αμπέλια από τις πρώιμες παγωνιές. Σημειωτέον ότι το εκεί γεωγραφικό πλάτος βρίσκεται στον παράλληλο του Labrador, στα όρια δηλαδή της καλλιέργειας του αμπελιού για το βόρειο ημισφαίριο. Όπως αντιλαμβάνεστε ο παράγων κλίμα έχει ευνοηθεί σημαντικά από την κλιματική αλλαγή.

Τα σταφύλια
Στα 2/3 της έκτασης των αμπελιών καλλιεργούνται λευκά σταφύλια. Πρώτο και καλύτερο το Riesling, το πιο φίνο και γνωστό σταφύλι του γερμανικού αμπελώνα. Καλύπτει, άλλωστε, το 25% της έκτασής του. Ωριμάζει αρκετά αργά, κατά τον Οκτώβριο με Νοέμβριο, και είναι ευπρόσβλητο στην «ευγενή σήψη», την πολυπόθητη, ντελικάτη και εξαιρετικά σπάνια υπερωρίμανση που προκαλείται με την επέμβαση ενός μύκητα, του Botrytis cinerea και είναι ο αυτουργός για την παραγωγή απίστευτων σε πλούτο και άρωμα γλυκών κρασιών. Τα κρασιά του Riesling είναι ωραιότατα. Ιδιαίτερα φινετσάτα, σφιχτοδεμένα όμως και πολύ ζωηρά λόγω της σχεδόν ‘ηλεκτρικής’ και θαυμάσια εκφρασμένης οξύτητας. Το άρωμά τους και η γεύση τους εκφράζονται με κρυστάλλινη καθαρότητα και διαύγεια, ενώ τα αρώματα και τα γευστικά στοιχεία προσφέρονται με τέτοια ευκρίνεια που δεν βρίσκεται σε κανέναν τύπο λευκού κρασιού – ακόμη και Riesling από άλλες χώρες.

Η παλαιότερη ντίβα της γερμανικής αμπελουργίας είναι το Sylvaner, που σήμερα καλύπτει μόλις το 4,5% του αμπελώνα, δίνοντας ωστόσο εξαιρετικά δείγματα ευχάριστων, μαλακών, πλούσιων και βεβαίως αρωματικών λευκών κρασιών.

Η ποικιλιακή σύνθεση του γερμανικού αμπελώνα άλλαξε μετά από το 1882. Εκείνη τη χρονιά ο καθηγητής H. Muller από το Thurgau της Ελβετίας παρουσίασε στο αμπελουργικό στερέωμα μια λευκή ποικιλία που προήλθε από τη διασταύρωση των Riesling και Sylvaner. Το σταφύλι ονομάστηκε, προς τιμήν του, Müller-Thurgau και για μεγάλη χρονική περίοδο ήταν πιο ευρέως καλλιεργούμενη ποικιλία του γερμανικού αμπελώνα. Κι αυτό γιατί, αφ’ ενός είναι πιο πρώιμο, ωριμάζει συνήθως μέσα στον Σεπτέμβρη,  γεγονός υψίστης σημασίας γι’ αυτή τη χώρα όπου ο χειμώνας καταφθάνει πολύ νωρίς. Αφ΄ ετέρου δίνει κρασιά ιδιαίτερα φρουτώδη με κάποιο τόνο μοσχάτου στη μύτη και μαλακά, λιγότερο όξινα από τα Riesling.

Για τον μοσχατίζοντα χαρακτήρα των κρασιών του ξεχωρίζει και το Gewürztraminer που από την πατρίδα του, το Παλατινάτο διαδόθηκε σ’ όλες τις γειτονικές χώρες, τις Η.Π.Α., τη Νότιο Αφρική κλπ. Ενδιαφέρον σταφύλι είναι και το ερυθρωπό Grauburgunder, που δεν είναι άλλο από το Pinot Gris και με την οινοποίηση blanc des noirs (για την παραγωγή λευκού κρασιού από ερυθρά σταφύλια) δίνει πλούσια και μαλακά λευκά κρασιά.

Τα τελευταία χρόνια και με τη συνδρομή της κλιματικής αλλαγής που διευκολύνει την ωρίμανση των σταφυλιών, παρατηρούμε μια σημαντική αύξηση των φυτεύσεων των ερυθρών ποικιλιών, κυρίως αυτών που κατάγονται από τη Βουργουνδία, αλλά και των ιθαγενών.

Έτσι, στην πρώτη θέση βρίσκουμε το Pinot Noir, που στη Γερμανία ονομάζεται Spätburgunder. Θεωρείται το αντίστοιχο του Riesling στον κόσμο των ερυθρών και δίνει φινετσάτα και ξεχωριστά κρασιά.

Το Portugieser που παρά το όνομα του κατάγεται από την Αυστρία φημίζεται για τα ελαφρά, αρωματικά, ευκολόπιοτα κρασιά του ενώ το Τυρολέζικο Trollinger για την οξύτητα και τη φρεσκάδα των δικών του.

Τέλος, το σχετικά πρώιμο Dornfelder είναι το πιο πολλά υποσχόμενο από τις νέες ποικιλίες, δίνοντας κρασιά με εντονότερο χρώμα απ’ οποιαδήποτε άλλη στην Γερμανία, αρκετό όγκο, ελαφρώς τανικά. Για όλους αυτούς τους λόγους είναι πλέον η δεύτερη σε έκταση καλλιεργούμενη ερυθρή ποικιλία στη Γερμανία, μετά από το Spätburgunder.

Περιήγηση στις αμπελοοινικές περιοχές
Θα ξεκινήσουμε τον αμπελουργικό μας περίπατο από τον βορρά, από την περιοχή Ahr, ακριβώς στα νότια της Βόννης. Ο αμπελώνας της, από τους μικρότερους της χώρας, απλώνεται στις όχθες του ομώνυμου ποταμού καθώς αυτός κατευθύνεται προς τον Ρήνο. Και παρόλο που είναι μια από τις πιο βόρειες περιοχές, παράγει κυρίως ερυθρά κρασιά που ως επί το πλείστον καταναλώνονται επιτόπου.

Συνεχίζοντας την κάθοδό μας στον νότο θα διασχίσουμε για περίπου 60 χιλιόμετρα μια πανέμορφη περιοχή. Αμπέλια και στις δύο όχθες του Ρήνου, σε πεζούλες, πλαγιές που τις στεφανώνουν μεσαιωνικά κάστρα και ερείπια. Αυτό είναι το Mittelrhein και τα κρασιά του, λευκά, εμφανίζουν τονισμένες οξύτητες λόγω του αργιλοσχιστολιθικού του εδάφους.

Η συνέχεια του ταξιδιού, μας πηγαίνει ελαφρώς δυτικά, σε μια από τις πιο διάσημες και όμορφες περιοχές παραγωγής κρασιών στη Γερμανία. Γύρω από τον Mosel και τους παραποτάμους του Saar και Ruwer απλώνονται τα αμπέλια του Mosel και δίνουν εξαιρετικά Riesling, αρωματικά, ανοικτόχρωμα, φρέσκα και ζωηρά.

Η διαδρομή μας τώρα διασχίζει το Rheingau, τουτέστιν την κοιλάδα του Ρήνου, που είναι η κεντρικότερη περιοχή της χώρας, η καρδιά του αμπελουργικού Ρήνου και το σπίτι ορισμένων από τις παλαιότερες αμπελοοινικές οικογένειες του κόσμου. Ολόκληρος ο αμπελώνας απλώνεται σε μια πλαγιά, οριοθετημένος στα βόρια από το πυκνό δάσος του Taunous Hills και από τον Ρήνο στα νότια. Τα Riesling που παράγονται εδώ αγγίζουν τα όρια της τελειότητας. Αξίζει ακόμη να μάθετε πως την αξία της ευγενούς σήψης αλλά και του Spatlese (του όψιμου δηλαδή τρύγου, βλ. κατηγορίες των Γερμανικών κρασιών) πρώτοι τις αναγνώρισαν οι ανοικτόμυαλοι κάτοικοι του Rheingau.

Λίγο πιο κάτω στους αμπελώνες του Nahe, αυτοί παρατεταγμένοι στις όχθες του ομώνυμου ποταμού, παράγονται κυρίως λευκά, ευκολόπιοτα κρασιά.

Και φτάσαμε στο Pfalz, το Παλατινάτο. Οριοθετημένο στον βορρά από τη Rheinhessen και τη Γαλλία στα νοτιοδυτικά απολαμβάνει ικανοποιητική ηλιοφάνεια και έχει τη μεγαλύτερη παραγωγή κρασιού στη χώρα. Παράγει αρωματικά, εκφραστικά Riesling, ευχάριστα Muller-Thurgau και μαλακά, φρουτώδη ερυθρά από το Portugieser.

Ανάμεσα στον Ρήνο και το Παλατινάτο βρίσκουμε το Rheinhessen, τη μεγαλύτερη αμπελουργική περιοχή της Γερμανίας. Στους αμπελώνες του καλλιεργούνται όλα τα σταφύλια που γνωρίσαμε παραπάνω και παράγονται λευκά και ερυθρά κρασιά, από τα πιο τυπικά και αναγνωρίσιμα γερμανικά.

Στην απέναντι όχθη του Ρήνου επισκεπτόμαστε το Hessische Bergstrasse, μια μικρή περιοχή που πήρε το όνομά της από έναν παλιό ρωμαϊκό δρόμο, γνωστό ως strata montana. Ωραιότατη φύση με αμπέλια και ορχιδέες να σκαρφαλώνουν σε χαμηλούς λόφους. Τα κρασιά της πάντως είναι δυσεύρετα γι’ αυτό, αν αποφασίσετε να τα ανακαλύψετε επιτόπου, συνδυάστε το με κάποιο από τα ονομαστά φεστιβάλ στις μεσαιωνικές πόλεις Heppenheim (τέλη Ιούνη) ή Bensheim (αρχές Σεπτέμβρη).

Ταξιδεύουμε πλέον προς τα ανατολικά για να επισκεφτούμε το Franken, την βαυαρική Φρανγκονία, τον πλέον ανατολικό αμπελότοπο της χώρας (μέχρι την ενοποίηση των δύο Γερμανιών), που εκτείνεται κατά μήκος του Main River. Εδώ παράγονται τα πιο «αρρενωπά» γερμανικά κρασιά, περισσότερο ξηρά και γήινα από τις άλλες περιοχές και οι οινοποιοί, για να δώσουν έμφαση σ’ αυτή την ιδιαιτερότητά τους, τα εμφιαλώνουν παραδοσιακά μέσα σε μια πράσινη φιάλη με στρογγυλό σώμα που ονομάζεται Bocksbeutel.

Στα βόρεια του Franken βρίσκεται η μικρούλα περιοχή Saale/Unstrut όπου το 1887 φυτεύτηκαν τα πρώτα αμερικάνικα αντιφυλλοξηρικά υποκείμενα στη χώρα. Και στα νότια, δίπλα στον Έλβα, το Sachsen όπου παράγονται τα ενδιαφέροντα αφρώδη Sekt.

Τελευταία στάση στο Baden, τη νοτιότερη αμπελουργική περιοχή της Γερμανίας. Συγκλονιστικά όμορφη και προικισμένη, ανάμεσα στον θρυλικό Μέλανα Δρυμό και τη λίμνη της Κωνστάντιας. Στο Baden παράγονται λευκά και ερυθρά κρασιά. Οι δε κάτοικοί του, όπως και αυτοί του γειτονικού Wuttemberg, καθώς είναι δεινοί οινοπότες τιμούν τους οινοπαραγωγούς τους καταναλώνοντας οι ίδιοι τις τοπικές παραγωγές.

Οι κατηγορίες των γερμανικών κρασιών
Οι κατηγορίες των γερμανικών κρασιών δεν είναι αντίστοιχες με αυτές που βρίσκουμε στην υπόλοιπη Ευρώπη. Όταν δημιουργήθηκαν, το 1971, το κράτος-ελεγκτής ενδιαφερόταν κυρίως για τον βαθμό ωρίμανσης των σταφυλιών. Αιτία φυσικά δεν είναι άλλη από τη, λόγω του κλίματος, δύσκολη ωρίμανσή τους.

Έτσι διακρίνονται τα γερμανικά κρασιά σε:

Deutscher Wein: οι απλοί επιτραπέζιοι οίνοι
Landwein: οι αντίστοιχοι Π.Γ.Ε.

Qualitatswein: δηλαδή οι αντίστοιχοι Π.Ο.Π. που διακρίνονται στους:
QbA ή Qualitatswein bestimmter Anbaugebiete: που σημαίνει κρασί ποιότητας από συγκεκριμένη περιοχή
Και τους Prädikatwein. Και τα Prädikats είναι τα:
- Kabinett: φίνα κρασιά από πλήρως ώριμα σταφύλια
- Spätlese: κρασιά ώριμου τρύγου, όχι απαραιτήτως γλυκά
- Auslese: κρασιά από επιλεγμένα πολύ ώριμα σταφύλια
- Beerenauslese (BA): κρασιά από ειδικώς επιλεγμένα, υπερώριμα σταφύλια που οι ρόγες τους διαλέγονται μία-μία με το χέρι
- Eiswein: τα «κρασιά του πάγου» με μοναδικό πλούτο αρωμάτων και γεύσης που φτιάχνονται από σταφύλια που τρυγούνται και πιέζονται ενώ είναι παγωμένα
- Trockenbeerenauslese (TBA): η κορυφή της πυραμίδας είναι κρασιά από ειδικώς επιλεγμένα, υπερώριμα σταφύλια που αφήνονται να αποξηρανθούν. Πλούσια και γλυκά.

Ωστόσο, το προσχέδιο για μια καινούργια αμπελοοινική νομοθεσία η οποία δίνει μεγαλύτερη βαρύτητα στην προέλευση των κρασιών εγκρίθηκε στα μέσα του 2020. Και η νομοθεσία αναμένεται να τεθεί  σε ισχύ εντός του 2021.