Είναι γνωστό ότι η κλιματική αλλαγή απειλεί τους αμπελώνες, παγκοσμίως. Τα αποτελέσματα, ωστόσο, μιας μελέτης που δημοσιεύτηκε την προηγούμενη Τρίτη στο αμερικανικό περιοδικό PNAS προκαλούν εφιάλτες!
Αμερικανοί και Γάλλοι ερευνητές από το INRAE (Εθνικό Ινστιτούτο Έρευνας για τη Γεωργία, τη Διατροφή και το Περιβάλλον) ανέπτυξαν ένα μοντέλο που υπολογίζει τα στάδια ανάπτυξης των 11 πιο διαδεδομένων ποικιλιών αμπέλου παγκοσμίως. Στη συνέχεια τα διασταύρωσαν με τα δεδομένα των προβλέψεων για την κλιματική αλλαγή.
Αποτέλεσμα; Με μία αύξηση της θερμοκρασίας κατά 2 βαθμούς (η οποία ας μην ξεχνάμε πως είναι ο στόχος της συμφωνίας του Παρισιού!) το 56% των σημερινών αμπελουργικών περιοχών δεν θα είναι πλέον κατάλληλες για την -τρέχουσα- αμπελοκαλλιέργεια. Αν η αύξηση φτάσει τους 4 βαθμούς (σενάριο που θεωρείται όλο και πιο πιθανό από τους επιστήμονες), τότε θα αποχαιρετήσουμε το 85% των σημερινών αμπελώνων.
Βεβαίως, άλλες περιοχές θα γίνουν ευνοϊκές για την αμπελοκαλλιέργεια και θα προωθηθούν στην παραγωγή του κρασιού.
Δεν προκαλεί έκπληξη το ότι τις μεγαλύτερες απώλειες θα υποστούν οι ήδη θερμότερες περιοχές. Οι μεσογειακές χώρες, όπως η Ιταλία και η Ισπανία, πάντα σύμφωνα με τη μελέτη, θα χάσουν περίπου το 65% του σημερινού αμπελώνα τους, αποκτώντας μόλις 10% καινούργιους αμπελώνες. Αντιθέτως, οι αμπελουργικές περιοχές που βρίσκονται σε μεγαλύτερο γεωγραφικό πλάτος, όπως η Νέα Ζηλανδία και ο βορράς των Η.Π.Α., θα καταγράψουν κυρίως αύξηση των εκτάσεών τους, από 15% - 100% ανάλογα με τις ποικιλίες. Οι δε χώρες σε πιο εύκρατες ζώνες, όπως η Γαλλία και η Γερμανία θα έχουν σχεδόν ίσες απώλειες και καινούργιες εκτάσεις (20%).
Βάσει του μοντέλου τους, οι ερευνητές επισημαίνουν ότι οι απώλειες θα μπορούσαν να μειωθούν με την τροποποίηση της ποικιλιακής σύνθεσης των αμπελώνων.
Για παράδειγμα, η καλλιέργεια ανθεκτικών ποικιλιών αμπέλου στις σημερινές αμπελουργικές ζώνες θα μπορούσε να μειώσει την απώλεια των εκτάσεων από το 56% στο 24%, στην περίπτωση της αύξησης κατά 2 βαθμούς και από το 85% στο 58% στο σενάριο των 4 βαθμών.
Οι ερευνητές, βασιζόμενοι στις ποικιλίες που μελέτησαν, προτείνουν ότι οι όψιμες και οι ανθεκτικές στη ζέστη ποικιλίες, όπως το Syrah, το Grenache και το Mourvèdre θα μπορούσαν να καλλιεργηθούν ευρέως στις σημερινές ζώνες, ενώ οι πιο πρώιμες όπως το Chasselas, το Pinot Noir, το Chardonnay να εξαπλωθούν σε καινούργιες, πιο βόρειες περιοχές.
Τέλος, εκτιμούν ότι «τέτοιες τροποποιήσεις θα προκαλούσαν ‘σύνθετες, αλλά όχι ανυπέρβλητες, προκλήσεις σε επίπεδο νομοθετικό, πολιτισμικό και οικονομικό’, με σαφή αναφορά, για παράδειγμα, στο ιδιαίτερα αυστηρό σύστημα των ονομασιών προέλευσης στη Γαλλία και σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες.
Βεβαίως, θα είχε μεγάλο ενδιαφέρον να υπάρξουν αντίστοιχες μελέτες και αποτελέσματα και για τις ελληνικές ποικιλίες, τις όψιμες και τις πρώιμες.