Ζητήσαμε από τον Trierry Gasco, σύμβουλο οινολόγο με τεράστια εμπειρία κατέχοντας για μια ζωή θέσεις κλειδιά σε μυθικούς οίκους της Καμπανίας, να μας μιλήσει για τις τελευταίες εξελίξεις στη διάσημη ζώνη.
Διαβάστε τις απαντήσεις στις ερωτήσεις μας.
Η σοδειά του 2022 είναι όντως καταπληκτική;
Θα μπορούσαμε να τη χαρακτηρίσουμε λαμπρή, εξαιρετική με όλους τους δείκτες στο ‘πράσινο’. Μετά από τη δύσκολη και μικρή σε ποσότητα παραγωγής σοδειά του 2021, το αμπέλι από νωρίς μας έδωσε ενδείξεις για μια σημαντική δυναμική. Και καθώς υπήρξαν, μόνο κάποια ελάχιστα και περιορισμένης έκτασης καιρικά φαινόμενα (ανοιξιάτικος παγετός και χαλάζι σε ορισμένες υποπεριοχές), ο όγκος της παραγωγής, λίγες εβδομάδες πριν από τον τρύγο, αναμενόταν να είναι σημαντικός. Το ίδιο ίσχυε και για την ποιότητα των σταφυλιών. Δεν εμφάνιζαν ίχνος βοτρύτη και η πίεση από το ωίδιο ήταν σχεδόν μηδενική.
Γνωρίζοντας ότι το επιτρεπτό επίπεδο απόδοσης από το INAO (Εθνικό Ινστιτούτο Ονομασιών Προέλευσης) παρακολουθείται πολύ στενά από τους εκπροσώπους του, καθώς επίσης ότι σύμφωνα με τις πωλήσεις του περασμένου έτους, η ζήτηση αναμένεται να αυξηθεί κατακόρυφα, ζητήθηκε να εγκριθεί ως απόδοση τα 12.000 κιλά ανά εκτάριο. Αυτή η απόδοση αντιστοιχεί στον όγκο που θα εγκριθεί προς εμφιάλωση.
Αλλά το αίτημα προχώρησε ακόμη παραπέρα! Επετράπη στους αμπελουργούς να τρυγήσουν επιπλέον 4.500 κ/εκ. για να αυξήσουν το επίπεδο του ατομικού ποιοτικού αποθέματος τους. Αυτό το απόθεμα τέθηκε σε ισχύ από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 και επιτρέπει στους αμπελουργούς που ορισμένες δύσκολες χρονιές έχουν ελλειμματική παραγωγή να αυξήσουν το επίπεδο των αποθεμάτων τους.
Ως εκ τούτου, η συνολική ποσότητα που θα μπορούσε να συλλεχθεί έφτασε στα 16.500 κ/εκ. Έτσι, κάτω από έναν πολύ ήρεμο ουρανό και με το χαμόγελο σε όλων τα χείλη, οι αμπελουργοί ξεκίνησαν στις 20 Αυγούστου τον τρύγο του 2022. Με την επιθυμητή ποιότητα αλλά και την ποσότητα να είναι εκεί!
Χωρίς να έχουμε τα επίσημα νούμερα, επειδή τα στοιχεία δεν έχει ακόμη οριστικοποιηθεί, o μέσος αλκοολικός τίτλος (συμπεριλαμβανομένων όλων των ποικιλιών σταφυλιού) εκτιμάται ότι βρίσκεται στο 10,5% με ολική οξύτητα στα 8 g/l (σε H2SO4) και pH κοντά στα 3,1.
Και λαμβάνοντας υπόψη τις πρώτες εκτιμήσεις απόδοσης, μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι τα 12.000 κ/εκ. έχουν επιτευχθεί, πράγμα που σημαίνει ότι η Σαμπάνια πιθανότατα θα μπορεί να εμφιαλώσει το ισοδύναμο των 345 εκατομμυρίων φιαλών (750 ml). Νούμερο που πιθανόν να μπορέσει να καλύψει τις μελλοντικές πωλήσεις αλλά και το έλλειμμα της σοδειάς του 2021.
Η εμπορική δραστηριότητα πως διαμορφώνεται; Έχουμε διαβάσει ότι η ζήτηση αυξάνεται τόσο που υπάρχουν φόβοι πως θα ξεπεράσει την προσφορά.
Είναι σαφές ότι οι πωλήσεις προχωρούν εξαιρετικά και ότι η Σαμπάνια αναμένει μια σημαντική χρονιά από πλευράς όγκου πωλήσεων. Η μέχρι σήμερα τάση για το κυλιόμενο δωδεκάμηνο (01/08/2021 - 31/07/2022)*υποδηλώνει πωλήσεις έως και 335 εκ. φ. Αυτός ο όγκος θα πρέπει να επιτευχθεί κατά το ημερολογιακό έτος 2022.
Για την ιστορία, το νούμερο ρεκόρ για τη σαμπάνια ήταν οι 338 εκ. φ. Βεβαίως, το 2020, ως αποτέλεσμα της πανδημίας, μειώθηκαν στις 244,7 εκ., όμως το 2021 ανέβασε ήδη σοβαρά τον πήχη με συνολικό όγκο πωλήσεων στα 320,2 εκ.
Αν εξετάσουμε, λοιπόν, την κατάσταση μεταξύ του εμπορεύσιμου όγκου της σοδειάς 2022, που είναι, όπως έχω ήδη αναφέρει, περίπου 345 εκ. φ., το stock κρασιών ως ποιοτικό απόθεμα που αντιπροσώπευε πριν από τον τρύγο το ισοδύναμο των 132 εκ. φ., καθώς και τα αποθέματα φιαλών στα κελάρια των διαφόρων παραγωγών (μέχρι και 1 δισεκατομμύριο φιάλες), δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας. Η Σαμπάνια μπορεί να καλύψει τη ζήτηση!
Η ανησυχία που υπάρχει σε σχέση με την προσφορά, προέρχεται από το γεγονός ότι η ζήτηση έχει ξαφνικά εκτιναχθεί, ενώ η ανταπόκριση στην παράδοση για μια σαμπάνια δεν είναι η ίδια όπως για ένα ήσυχο κρασί, ακριβώς λόγω της διαδικασίας παραγωγής της που είναι αρκετά μακριά. Επιπλέον, η κρίση που σχετίζεται με τον Covid έχει αποσταθεροποιήσει όλες τις εταιρείες που προμηθεύουν τη σαμπάνια με υλικά συσκευασίας (φελλοί, συρμάτινα καπάκια, ετικέτες κ.λπ.) με τους χρόνους παράδοσης να αυξάνονται σημαντικά.
Και οι εξαγωγές; Ποια είναι η εξέλιξή τους;
Αν δούμε την κατανομή των πωλήσεων μεταξύ Γαλλίας και εξαγωγών, η Γαλλία κατά τους τελευταίους 12 μήνες (21/08/21 -22/07/22) αντιπροσωπεύει περίπου το 43% των πωλήσεων. Επομένως, περισσότερό από το 57% της σαμπάνιας εξάγεται. Κι αν δούμε την εξέλιξή τους, βλέπουμε ότι οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης σημειώνουν αύξηση κατά 15,6%, όλες οι τρίτες χώρες κατά 20,3% και η Γαλλία κατά 13,7%.
Αυτό δείχνει ξεκάθαρα τη δυναμική που έχει αυτή τη στιγμή η σαμπάνια.
Οι εξαγωγές της γίνονται σε περίπου 190 χώρες, σε όλον τον κόσμο. Και οι 3 κορυφαίες χώρες κατανάλωσης, εκτός Γαλλίας, είναι κατά φθίνουσα σειρά, οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ιαπωνία.
Η κλιματική αλλαγή πως επηρεάζει την Καμπανία και τη σαμπάνια;
Η υπερθέρμανση του πλανήτη είναι ένα φαινόμενο που παρακολουθείται και μελετάται εδώ και χρόνια στην Καμπανία. Μέχρι σήμερα, δεν προκαλεί μεγάλη ανησυχία, καθώς μεταφράζεται σε συντόμευση της διάρκειας των κύκλων του αμπελιού, με μικρότερες φάσεις ωρίμανσης από ό,τι στο παρελθόν, οδηγώντας σε τρύγο νωρίτερα από πριν. Καθώς, λοιπόν, η ωρίμανση πραγματοποιείται σε πιο ευνοϊκή περίοδο, με μεγάλα διαστήματα ηλιοφάνειας και ελάχιστες κακοκαιρίες, το αμπέλι παράγει υψηλής ποιότητας σταφύλια απαλλαγμένα από ασθένειες. Η άλλη όψη του νομίσματος, βεβαίως, είναι ο κίνδυνος σοβαρών ‘ατυχημάτων’ λόγω της πολύ πρώιμης εκβλάστησης των αμπελιών, από παγετούς της άνοιξης ή ακόμη και από χαλαζόπτωση, που μπορούν να είναι πολύ καταστροφικά.
Για να αντιμετωπίσουμε όλα αυτά, πρέπει να δημιουργήσουμε ένα είδος ‘εργαλειοθήκης’. Επομένως, εξετάζουμε προσεκτικά τη συμπεριφορά των ιστορικών ποικιλιών της Καμπανίας, οι οποίες λίγο ως πολύ έχουν εγκαταλειφθεί γιατί δεν ωριμάζουν αρκετά νωρίς. Θα μπορούσαν να αποτελέσουν μια εναλλακτική σε περιοχές που κινδυνεύουν. Ακριβώς όπως πήραμε από τον INAO την άδεια να φυτέψουμε μια νέα ποικιλία, τη Voltis, η οποία είναι ανθεκτική στις κρυπτογαμικές ασθένειες.
Σε ό,τι αφορά τις φυτεύσεις καταφέραμε μετά από 25 χρόνια δοκιμών να αποκτήσουμε τη δυνατότητα φύτευσης ‘vigne semi-large’ (με μειωμένη πυκνότητα, από 8.000 σε 6.000 φυτά ανά εκτάριο), με την απόλυτη εγγύηση για την ποιότητα των σταφυλιών. Και άλλα εργαλεία εξακολουθούν να μελετώνται, χάρη στο έργο της Comité Champagne, η οποία από πολύ νωρίς, σχεδόν πριν από δύο δεκαετίες, άρχισε να ασχολείται με αυτό το πολύ ανησυχητικό θέμα.
Βιώσιμη αμπελοκαλλιέργεια και περιβαλλοντικά πιστοποιητικά
Κάτω από την ώθηση ορισμένων μεγάλων οίκων σαμπάνιας, οι οποίοι θέλησαν να δώσουν μια πιο καθαρή και υποδειγματική εικόνα της σαμπάνιας, είδαμε από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 την εμφάνιση προσπαθειών για να προχωρήσουμε προς μια ‘καθαρότερη’ αμπελοκαλλιέργεια, με λιγότερες εισροές, και λιγότερο επιβλαβείς προς το περιβάλλον εισροές.
Στις αρχές της δεκαετίας του 2000, ορισμένοι οίκοι έλαβαν την πιστοποίηση ISO 14001 (περιβαλλοντική πιστοποίηση) για το σύνολο των εκμεταλλεύσεών τους. Έτσι, λίγα χρόνια αργότερα, σε συνεργασία με την Comité, ενθαρρύνουν τους αμπελουργούς να τους ακολουθήσουν σε αυτήν την περιβαλλοντική προσέγγιση και για να τους βοηθήσουν, δημιουργήθηκε μια πιστοποίηση ειδικά για την Καμπανία. Ονομάστηκε: VDC (Viticulture Durale en Champagne/Βιώσιμη αμπελουργία στην Καμπανία) και έχει υψηλότερο επίπεδο απαιτήσεων από αυτό του εθνικού HVE (High Environmental Value).
Προκειμένου να διευκολύνουν την οικειοποίηση αυτής της προσέγγισης από τους αμπελουργούς, οι οίκοι έχουν βάλει τα τελευταία χρόνια και τους τεχνικούς στο παιχνίδι. Η Comité έχει συντάξει ένα σύστημα αναφοράς και έναν πρακτικό οδηγό με μέθοδο αυτοδιάγνωσης. Προσφέρει τις συμβουλές της προς όλους τους αμπελουργούς που το ζητούν.
Μέχρι σήμερα, όλο και περισσότερες εκτάσεις αμπελώνων πιστοποιούνται. Ο στόχος είναι να πιστοποιηθεί το σύνολο του αμπελώνα μέχρι το 2030.
*Πηγή: Comité Champagne