Αν ανατρέξουμε στις κλιματολογικές συνθήκες των τελευταίων 12 μηνών θα θυμηθούμε ένα καλοκαίρι με επίμονους καύσωνες και ανεξέλεγκτες πυρκαγιές, καταστροφικές πλημμύρες και την πρόσφατη χιονοκαταιγίδα. Ακραίες συνθήκες, οι οποίες τείνουν να εμφανίζονται όλο και πιο συχνά.
Το γεγονός είναι ότι η κλιματική αλλαγή συντελείται ήδη. Οι θερμοκρασίες αυξάνονται, τα χαρακτηριστικά των βροχοπτώσεων αλλάζουν, οι παγετώνες λιώνουν ταχύτερα από το αναμενόμενο και η παγκόσμια μέση στάθμη της θάλασσας ανεβαίνει. Το φαινόμενο του θερμοκηπίου και οι τρομερές συνέπειές του απασχολούν πλέον τους πάντες, όχι μόνο τους σχετικούς επιστήμονες και την ακαδημαϊκή κοινότητα, αλλά και δημοσιογραφικές έρευνες, περιβαλλοντικές οργανώσεις, την ίδια την κυβερνητική πολιτική πολλών χωρών.
Είναι αναμενόμενο ότι οι επιπτώσεις των φαινομένων αυτών, ειδικότερα, στην αμπελοκαλλιέργεια και στη διαμόρφωση του προφίλ των παραγόμενων κρασιών, απασχολούν έντονα την παγκόσμια αμπελουργική και οινοποιητική κοινότητα.
Ας δούμε, καταρχάς, ποιες είναι οι βασικές επιπτώσεις των φαινομένων:
Αύξηση της θερμοκρασίας
Τα αμπέλια, καθώς ξυπνούν πιο πρώιμα από τη χειμερία νάρκη, κινδυνεύουν από ξαφνικούς παγετούς.
Αύξηση της υγρασίας
Ευνοεί την εμφάνιση ασθενειών.
Περίοδοι μακράς ξηρασίας
Η παρατεταμένη απουσία βροχόπτωσης αυξάνει το υδατικό στρες των αμπελιών. Αυτό, βεβαίως, στις υγρές και ψυχρές περιοχές μπορεί να συμβάλλει στη βελτίωση των χαρακτηριστικών των παραγόμενων κρασιών. Στις θερμές όμως περιοχές είναι υπεύθυνη για σημαντική μείωση στην ποσότητα παραγωγής και ανισόρροπη ωρίμανση των σταφυλιών, τα οποία εμφανίζονται με υψηλά σάκχαρα, αλλά μη ώριμες φαινολικές ενώσεις.
Έντονα φαινόμενα
Οι μεν έντονες βροχοπτώσεις προκαλούν διάβρωση του εδάφους, ενώ οι χαλαζοπτώσεις, εκτός από μείωση της ποσότητας επιφέρουν και υποβάθμιση της ποιότητας των σταφυλιών.
Στις βασικές επιπτώσεις στο προφίλ των παραγόμενων κρασιών καταγράφουμε :
o την αύξηση των αλκοολικών τους τίτλων
o την επίδραση στον χαρακτήρα του αρωματικού προφίλ τους.
Και όσον αφορά στις προτάσεις αντιμετώπισης;
Επιστήμονες και οινοποιοί συνεχίζουν τη διερεύνηση. Εν τω μεταξύ προτείνουν:
Προσαρμοσμένες καλλιεργητικές τεχνικές
Που σημαίνει προσαρμογή στην πυκνότητα φύτευσης, τη διαμόρφωση των φυτών, τα κλαδέματα κλπ. και βεβαίως, άρδευση. Ορισμένοι ριζοσπαστικοί προτείνουν τη στροφή προς τη βιοδυναμική καλλιέργεια. Κάποιοι πάντως θεωρούν ότι η προσαρμοστικότητα των φυτών θα οδηγήσει στον θερμικό εγκλιματισμό τους.
Καλλιέργεια του αμπελιού σε νέες περιοχές
Είμαστε μάρτυρες της δημιουργίας αμπελώνων σε περιοχές της Βόρειας Ευρώπης, όπως για παράδειγμα στη Μεγάλη Βρετανία, οι οποίες μέχρι πρόσφατα, λόγω ψυχρού κλίματος ήταν ακατάλληλες για την αμπελοκαλλιέργεια.
Με την ίδια λογική, ευνοημένες είναι οι περιοχές με μεγάλο υψόμετρο, δηλαδή, οι ορεινοί αμπελώνες.
Καλλιέργεια ανθεκτικών στην ξηρασία ποικιλιών αμπελιού
Ο αριθμός των ποικιλιών αμπελιού που είναι καταγεγραμμένες, παγκοσμίως, φτάνει στο εντυπωσιακό νούμερο των 10.000. Και ακόμη πιο εντυπωσιακό είναι το ότι το 80% των κρασιών, παγκοσμίως, παράγεται από μόλις 12 ποικιλίες!
Οι αμπελουργοί αρχίζουν πλέον να στρέφονται προς ποικιλίες περισσότερο ανθεκτικές στην ξηρασία, όπως οι ερυθρές: Barbera, Touriga National, Gamay, Tempranillo, Pinot Noir. Στις λευκές αντίστοιχα, προς τις: Chardonnay, Riesling.
Κλωνική επιλογη
Η κλωνική επιλογή, δηλαδή η επιλογή συγκεκριμένων γονοτύπων εντός μιας συγκεκριμένης ποικιλίας, έχει σκοπό -κυρίως- την απόκτηση υγιών κλώνων αμπελιού.
Οι αμπελουργοί όμως, πλέον, προσθέτουν στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των επιθυμητών κλώνων, την αντοχή στην ξηρασία.
