Ένας ακόμα δύσκολος τρύγος ολοκληρώθηκε για την Αττική, αφήνοντας πίσω του έντονα μηνύματα για το μέλλον του Αττικού Αμπελώνα. Είναι η τρίτη συνεχόμενη χρονιά που παρατηρείται σημαντική μείωση της παραγωγής, γεγονός που καταδεικνύει τις σοβαρές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
Ο χειμώνας ήταν ήπιος με ελάχιστες βροχοπτώσεις. Ωστόσο, οι θερμοκρασίες ήταν υψηλότερες από το φυσιολογικό, και την άνοιξη ένας ξαφνικός παγετός, την 10η Απριλίου στην Ανατολική Αττική, προκάλεσε σημαντικές ζημιές στα νεαρά βλαστάρια. Το καλοκαίρι ακολούθησε με πλήρη έλλειψη βροχοπτώσεων· οι καύσωνες, αν και σύντομοι, επιβάρυναν περαιτέρω την κατάσταση.
Ο τρύγος ξεκίνησε το πρώτο δεκαπενθήμερο του Αυγούστου για τις λευκές ποικιλίες και το δεύτερο για τις ερυθρές. Η παραγωγή ήταν ικανοποιητική σε ποιότητα, με σταφύλια υγιή, υψηλούς αλκοολικούς βαθμούς και εξαιρετικές οξύτητες.
Το Σαββατιανό – που καλύπτει το 80% των φυτεύσεων της Αττικής – δέχτηκε τη μεγαλύτερη πίεση, ιδίως στην Ανατολική Αττική. Ο παγετός του Απριλίου, οι ζημιές από αγριογούρουνα και πουλιά, αλλά και οι καταστροφικές πυρκαγιές σε ζώνες των Μεσογείων, οδήγησαν σε πτώση παραγωγής άνω του 30% σε σχέση με το 2024, ενώ συνολικά από το 2022 η μείωση ξεπερνά το 70%. Η μέση απόδοση του αμπελώνα έπεσε στα 150 κιλά/στρέμμα, επίπεδα αντίστοιχα με αυτά της Σαντορίνης. Παρά τη μείωση, η ποιότητα παραμένει εξαιρετική, και τα νέα κρασιά αναμένονται πολύ υψηλής στάθμης.
Η σκληρή πραγματικότητα
Η συνεχής πτώση της παραγωγής καθιστά την καλλιέργεια ζημιογόνα και απειλεί με εγκατάλειψη έναν από τους αρχαιότερους αμπελώνες της Ευρώπης. Ο Αττικός Αμπελώνας, ο διαχρονικά μεγαλύτερος ενιαίος αμπελώνας της Ελλάδας και ίσως η τελευταία πηγή πράσινου για την Αττική μετά τις αλλεπάλληλες πυρκαγιές, κινδυνεύει να χαθεί. Οι συνέπειες δεν αφορούν μόνο την οινική κληρονομιά, αλλά και την πολιτιστική, περιβαλλοντική και οικονομική ταυτότητα της περιοχής.
Η αντίσταση των οινοποιών
Μέσα σε αυτό το δύσκολο τοπίο, οι οινοποιοί της Αττικής δίνουν καθημερινά έναν αγώνα επιβίωσης και δημιουργίας. Με επιμονή και πίστη στην αξία της γης τους, επενδύουν στην ποιότητα, αναδεικνύουν τις μοναδικές εκφράσεις των τοπικών ποικιλιών και διατηρούν ζωντανή την αμπελουργική κληρονομιά της Αττικής. Παρά τις αντιξοότητες, τα κρασιά που παράγονται είναι λαμπρό παράδειγμα του πώς η αφοσίωση και η τεχνογνωσία μπορούν να μετατρέψουν τις δυσκολίες σε γευστικούς θησαυρούς.
Η φωτεινή πλευρά: Κρασιά ανεπανάληπτης συγκέντρωσης και χαρακτήρα
Παρά τη μείωση της παραγωγής, τα κρασιά της Αττικής αποδεικνύουν κάθε χρόνο ότι η ποιότητα μπορεί να ξεπεράσει κάθε εμπόδιο. Με αποδόσεις που φέτος άγγιξαν τα 150 κιλά/στρέμμα – εξαιρετικά χαμηλές σε διεθνή κλίμακα – τα σταφύλια συγκεντρώνουν πλούτο, ένταση και πολυπλοκότητα που δύσκολα συναντά κανείς αλλού.
Η γευστική συγκέντρωση και ο ξεχωριστός χαρακτήρας που αναδεικνύεται στα κρασιά της Αττικής δεν συναντώνται ούτε σε φημισμένες ζώνες του γαλλικού αμπελώνα, όπου οι αποδόσεις παραμένουν πολλαπλάσιες (900 κιλά/στρέμμα στην Καμπανία, 400 κιλά/στρέμμα στη Βουργουνδία). Αυτό δίνει στα αττικά κρασιά μια σπάνια ταυτότητα: κρασιά υψηλού επιπέδου με αληθινό «αποτύπωμα τόπου», ικανά να σταθούν ισάξια – και πολλές φορές ανώτερα – σε διεθνείς συγκρίσεις.
Έκκληση για δράση
Η επιτακτική ανάγκη στήριξης και διάσωσης του Αττικού Αμπελώνα δεν είναι πλέον ζήτημα μόνο των οινοποιών· είναι υπόθεση όλων μας. Χρειάζονται άμεσα μέτρα προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, πολιτικές ενίσχυσης των αμπελουργών, προστασία από φυσικές καταστροφές και στρατηγικές που θα διασφαλίσουν τη βιωσιμότητα αυτής της ιστορικής γης.
