Η κρυστάλλινη έκφραση του Riesling
Η κοιλάδα του Μοζέλα (Mosel) αποτελεί ένα από τα 13 αμπελουργικά-οινοποιητικά διαμερίσματα της Γερμανίας. Αφορά στους αμπελώνες που βρίσκονται εκατέρωθεν του ποταμού ο οποίος πηγάζει στα Βόσγια Όρη στη Γαλλία και διατρέχει μια έκταση περίπου 545 χιλιομέτρων πριν συναντήσει τον ποταμό Ρήνο στο Koblenz. Εκτός από τη Γερμανία και τη Γαλλία περνάει και από το Λουξεμβούργο συντελώντας στην παραγωγή των κρασιών με την ονομασία Moselle Luxembourgeoise, ενώ τα αντίστοιχα γαλλικά χαρακτηρίζονται ως V.D.Q.S. Moselle. Στον κόσμο του κρασιού όμως, ο Μοζέλας αφήνει τη σφραγίδα του στο γερμανικό έδαφος και στην ποικιλία Riesling.
Καταρχάς, να αναφέρουμε ότι από την 1η Αυγούστου 2007 η ονομασία του αμπελουργικού διαμερίσματος Mosel-Saar-Ruwer -που περιελάμβανε και τους δύο παραπόταμους- απλοποιήθηκε σε Mosel «εκμεταλλευόμενη» την αναγνωρισιμότητα του μεγαλύτερου εκ των τριών. Η παραπάνω κίνηση κρίθηκε αναγκαία σε μια προσπάθεια να «ελαφρύνουν» οι ετικέτες της περιοχής και να γίνουν πιο φιλικές προς τους καταναλωτές. Αξίζει να σημειωθεί ότι ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα των γερμανικών κρασιών είναι η δυσκολία στην ανάγνωση και την κατανόηση των ετικετών, η οποία βασίζεται στην πολυπλοκότητα της κατηγοριοποίησης και της προέλευσης των σταφυλιών. Εάν κάποιος θελήσει να πάρει ένα γερμανικό κρασί χωρίς να γνωρίζει τη γερμανική γλώσσα, τότε ενδεχομένως να βρεθεί προ εκπλήξεων.
Η κοιλάδα του Μοζέλα επί γερμανικού εδάφους, ενώ εκ πρώτης όψεως παρουσιάζει αντιξοότητες για την αμπελοκαλλιέργεια, καταφέρνει να παράγει ορισμένα από τα καλύτερα κρασιά του κόσμου. Μια ενδελεχής ωστόσο ματιά στη μορφολογία της περιοχής σε συνδυασμό με τη σωστή επιλογή της ποικιλίας, μας δίνει απαντήσεις γι’ αυτό το φαινομενικά οξύμωρο αποτέλεσμα.
Οι αμπελώνες ανήκουν στην ενότητα των βορειότερων της Ευρώπης. Αμπελώνες σε περιβάλλον με πολύ χαμηλές θερμοκρασίες και εξαιρετικά μικρό δείκτη ηλιοφάνειας. Έτσι, πρακτικά, η αμπελοκαλλιέργεια δεν ευνοείται. Τα κρασιά -φυσιολογικά- θα ήταν άγουρα, με πολύ υψηλή οξύτητα, χαμηλό αλκοολικό βαθμό και θα είχαν έναν «πράσινο» χαρακτήρα. Και για να είμαστε αντικειμενικοί, τα κρασιά που τελικά παράγονται έχουν κάποια από τα προαναφερθέντα στοιχεία. Χαρακτηρίζονται όμως από φινέτσα και κρυσταλλική καθαρότητα που τα κάνει μοναδικά.
Οι λόγοι; Είναι πολλοί. Κάποιος θα μπορούσε να πει ότι με σοφία έχουν προκύψει όλες οι απαραίτητες συνιστώσες για το συγκεκριμένο αποτέλεσμα.
Riesling
Καταρχάς η ποικιλία. Αν και στην περιοχή καλλιεργούνται ποικιλίες όπως το Muller Thurgau και η Elbling, αυτή που κυριαρχεί, σε ποσοστό 60%, είναι το Riesling. Μια ποικιλία με ιδιαίτερη προσαρμοστικότητα στα ψυχρά βόρεια κλίματα και με δυνατότητα παραγωγής κρασιών με μοναδική ισορροπία οξύτητας-γλυκύτητας. Κρασιών που έχουν εξαιρετικά μεγάλη δυνατότητα εξέλιξης σε βάθος χρόνου και τα οποία, σε όποια περίοδο κι αν δοκιμαστούν, εμφανίζουν μοναδική εκφραστικότητα και ισορροπία φρούτου-μεταλλικότητας. Δεν είναι τυχαίο ότι τα Riesling αποτελούν τόσο πρόκληση για τους οινοποιούς, όσο και ηδονιστική απόλαυση για τους ανθρώπους που ασχολούνται δευτερογενώς με το κρασί (sommelier, οινοκριτικούς). Έχουν μια γοητεία που ξεφεύγει από τα συνηθισμένα και τα αναμενόμενα.
Η διάταξη των αμπελώνων
Το δεύτερο πολύ σημαντικό στοιχείο είναι οι αμπελώνες και η διάταξή τους. Ο ποταμός, του οποίου η πορεία είναι οφιοειδής, δημιουργεί εσοχές που άλλοτε έχουν βορινή κι άλλοτε νότια έκθεση. Οι αμπελώνες, που έχουν τόση ανάγκη το λιγοστό ηλιακό φως, βρίσκονται μόνο στις πλαγιές με νότια έκθεση. Έτσι εξασφαλίζουν τη μέγιστη δυνατή ηλιοφάνεια. Μάλιστα, οι καλύτεροι αμπελώνες βρίσκονται και κοντά στις όχθες του ποταμού, εκμεταλλευμένοι και την αντανάκλαση του ήλιου από την επιφάνεια του νερού. Τρεις πολύ γνωστοί αμπελώνες της περιοχής (Wehlener Sonnenuhr, Zeltinger Sonnenuhr και Brauneberger Juffer-Sonnenuhr) περιλαμβάνουν στην ονομασία τους τη λέξη Sonnenuhr που παραπέμπει στο ηλιακό ρολόι που υπήρχε στους πιο «ηλιόλουστους» αμπελώνες, έτσι ώστε να βλέπουν οι εργάτες-αγρότες την ώρα για να κάνουν διάλειμμα, να γευματίσουν και να σχολάσουν.
Ένα ακόμη πολύ ενδιαφέρον στοιχείο είναι η κλίση των αμπελώνων. Στην κοιλάδα του Μοζέλα βρίσκονται οι πιο απόκρημνοι αμπελώνες στον κόσμο. Ειδικά ο αμπελώνας Calmont στο χωριό Eller κατέχει το εντυπωσιακό παγκόσμιο ρεκόρ κλίσης για αμπέλι στις 76ο. Εκεί δεν κάνουν τρύγο, αλλά ακροβατικά!!!
Το έδαφος
Στις πολύ σημαντικές συνιστώσες που συνθέτουν τη μοναδικότητα των κρασιών της περιοχής βρίσκουμε και το έδαφος. Μια σπάνια μορφή σχιστόλιθου που συντελεί στη διαμόρφωση του στυλ των κρασιών. Καταρχάς, λόγω σύστασης και λείας μορφής, καταφέρνει και αντανακλά το ηλιακό φως, δρώντας πολλαπλασιαστικά στην έκθεση των αμπελώνων στον ήλιο, άρα εξασφαλίζοντας μια επιπλέον ενεργειακή ενίσχυση. Η λεία του επιφάνεια επίσης, σε συνδυασμό με την προαναφερθείσα κλίση των αμπελώνων, βοηθάει στο να μην λιμνάζουν τα νερά από την τήξη των πάγων. Τέλος, με ένα μοναδικό τρόπο, η μεταλλικότητα του Riesling οφείλεται σε ιχνοστοιχεία που περνάνε στο κρασί μέσω του αμπελιού και αποδίδονται στον σχιστόλιθο. Ειδικότερα στην περιοχή MittelMosel και τα οινικά χωριά Bernkastel και Piesport βρίσκουμε το πιο χαρακτηριστικό terroir και το περισσότερο αναγνωρίσιμο στυλ Riesling, λόγω της μεταλλικής καθαρότητας που οφείλεται στον σχιστόλιθο.
Όλοι οι παραπάνω λόγοι συντελούν στην παραγωγή των συγκεκριμένων κρασιών που χαρακτηρίζονται από κρυστάλλινη διαύγεια, ισορροπία οξύτητας-υπολειμματικών σακχάρων και τη χαρακτηριστική μεταλλικότητα που διακρίνει τα Riesling του Μοζέλα.
Η παράδοση τα θέλει να εμφιαλώνονται σε χαρακτηριστικές φιάλες καφέ χρώματος, ενώ γι’ αυτά που παράγονται στην κοιλάδα του Ρήνου χρησιμοποιούνται μπλε φιάλες. Η διαφοροποίηση οφείλεται στο χρώμα των δύο ποταμών των οποίων τα νερά έχουν αντίστοιχα καφέ και μπλε χρώμα. Μια παράδοση χρόνων που διατηρείται ακόμη και σήμερα.
Στην Ελλάδα εισάγονται ορισμένα από τα πιο σπουδαία ονόματα όπως οι: Von Kesselstatt, Molitor, Dr. Loosen, J.J. Prum. Πάντως αν βρεθείτε στην περιοχή αξίζει τον κόπο να ακολουθήσετε την Moselweinstrasse (τον δρόμο των κρασιών του Μοζέλα), να ανακαλύψετε μικρούς παραγωγούς και να γευτείτε τόσο παλαιωμένα Riesling, όσο και την τοπική κουζίνα.
