Γοητευτικά πολύπλοκη, δυναμική και απόλυτα αποπλανητική, η Νάουσα δεν έπαψε ποτέ να αποζημιώνει τους πιστούς οπαδούς της. Επιπλέον, ο «εκμοντερνισμός» της γεύσης της την έβαλε δυναμικά στο γήπεδο του μοντέρνου οινικού γίγνεσθαι, χαρίζοντάς της πολλούς νέους -και νεαρούς- φίλους.
Ο αμπελώνας της Νάουσας
Η αμπελουργική ζώνη της Νάουσας είναι η πιο διάσημη περιοχή παραγωγής κρασιού της Βόρειας Ελλάδας. Ο αμπελώνας της καλύπτει τις περιοχές Τρίλοφος, Φυτειά, Στενήμαχος, Κοπανός, Λευκάδια, Μαρίνα, Γιαννακοχώρι, Ροδοχώρι και τον Δήμο Νάουσας. Αναπτύσσεται σε έκταση περίπου 500 ha (με το Ξινόμαυρο να έχει περιοριστεί στα 400 ha) σε ανάγλυφο ομαλό έως έντονα ημιορεινό-ορεινό.
Τα αμπέλια αρχίζουν στα 80 και φτάνουν στα 400 μέτρα υψόμετρο. Εγκατεστημένα σε νοτιοανατολικές πλαγιές στους πρόποδες του Βερμίου έχουν προνομιούχα θέση. Γιατί έτσι προφυλάσσονται από τους ψυχρούς βόρειους ανέμους, ενώ συγχρόνως επωφελούνται από τις ακτίνες του μεσημεριανού ήλιου.
Τα περισσότερα έχουν γραμμική διαμόρφωση (Royat), σε σειρές. Με μέτρια πυκνότητα φύτευσης (2.660 – 4.000 φυτά/ha), είναι κυρίως ξηρικά, αν και το ποσοστό των ποτιστικών διαρκώς αυξάνει, καθώς οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής προκαλούν, συχνά, υδατικό στρες στα φυτά.
13 αμπελουργικές υποζώνες – πόσα cru;
H αναγκαιότητα δημιουργίας αμπελουργικών υποζωνών ιδιαίτερης ποιότητας (cru) εντός της ζώνης έχει απασχολήσει έντονα τους Ναουσαίους οινοποιούς. Τα αποτελέσματα μελέτης επαναπροσδιορισμού της ζώνης, που πραγματοποιήθηκε το 2005 ολοκληρώνοντας προηγούμενες ερευνητικές εργασίες, τεκμηριώνει την παρουσία 13 υποζωνών με ενιαία εδαφοκλιματικά χαρακτηριστικά, στις οποίες παράγονται Ξινόμαυρα με διακριτά διαφορετικό χαρακτήρα.
Υπάρχουν υποπεριοχές, όπως οι Γάστρα, Στράντζα, Ράμνιστα, οι οποίες περιλαμβάνουν αμπελώνες που μπορούν να δώσουν Νάουσες άριστης ποιότητας, με αρωματικό πλούτο και μεγάλη δυνατότητα παλαίωσης.
Άλλοι αμπελώνες/υποπεριοχές, βλ. Μαρίνα, δίνουν καλές, τυπικές Νάουσες, με μικρότερη ωστόσο αντοχή στον χρόνο.
Διαβάζουμε τέλος και για υποπεριοχές όπως ο Τρίλοφος, ιδανικές για την παραγωγή ισορροπημένων φρέσκων ερυθρών με έντονα φρουτώδη χαρακτήρα.
Το επόμενο βήμα που αναμένουμε είναι η νομοθετική κατοχύρωση των υποπεριοχών/cru.
Ξινόμαυρο & εδάφη
Το κρασί Ονομασίας Προέλευσης Νάουσα (Π.Ο.Π.) φτιάχνεται αποκλειστικά από το Ξινόμαυρο. Ποικιλία γόνιμη, ζωηρή, παραγωγική, με όψιμη ωρίμανση. Πάρα πολύ ευαίσθητη στην ξηρασία και τις υψηλές θερμοκρασίες. Τα σταφύλια της είναι μικρόραγα, έχουν έντονα κόκκινο χρώμα και όξινη γεύση, ακόμη κι όταν είναι ώριμα. Έτσι, λοιπόν, δικαιολογείται το όνομα και η χαρακτηριστική γεύση των κρασιών της.
Ωστόσο, υπάρχει στενή σχέση μεταξύ του τύπου του εδάφους (σύσταση, pH, περιεκτικότητα σε CaCO3) και του χαρακτήρα των παραγόμενων κρασιών. Με δυο φράσεις:
o σε εδάφη μέσης έως ελαφριάς μηχανικής σύστασης παράγονται φρέσκα κρασιά, με έντονα φρουτώδη χαρακτήρα και αρκετή φινέτσα,
o ενώ από εδάφη βαριά με ανθρακικό ασβέστιο παράγονται πλούσια βαθύχρωμα κρασιά με δυναμικό αρωματικής πολυπλοκότητας, επιδεκτικά μακρόχρονης παλαίωσης.
Νάουσα: παρόν & μέλλον
Με υψηλή οξύτητα και αρκετά αυστηρές τανίνες, η Νάουσα στη νεότητά της δεν είναι ιδιαίτερα «εύκολη». Με τον χρόνο όμως, με την ηλικία και την επιμονή, μαλακώνει. Η οξύτητα γίνεται ελκυστική, οι τανίνες γοητευτικές. Αποκτά αρωματική πολυπλοκότητα που της προσθέτει σαγήνη.
Παρόλη τη γοητεία και τη σοφιστικέ έκφραση -ή, μήπως, ακριβώς γι’ αυτή;- η Νάουσα δεν είναι ιδιαίτερα δημοφιλής στο μεγάλο κοινό. Και παρότι οι «καλές Νάουσες» διαθέτουν πολύ υψηλό προφίλ στην ελληνική αγορά, είναι περιορισμένης παραγωγής, σχετικά ακριβής τιμής και με ιδιαίτερα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά. Κατά συνέπεια, δεν απευθύνονται στον καθημερινό καταναλωτή.
Την τελευταία δεκαπενταετία, πάντως, οι Ναουσαίοι οινοπαραγωγοί μας προτείνουν και πιο «μοντέρνες» εκφράσεις της Νάουσας. Με περισσότερο όγκο, πιο μαλακές τανίνες, διατηρώντας όμως καθαρό, τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του Ξινόμαυρου.
Όσο για το μέλλον της Νάουσας; Όπως μας λένε οι ίδιοι οι οινοποιοί της «εστιάζεται στα κρασιά που θα παράγονται από τους νέους αμπελώνες που φυτεύτηκαν βασισμένοι στην εμπειρία και τα δεδομένα μελετών της 20ετίας που πέρασε. Αναμένουμε ισχυροποίηση της έκφρασης διαφορετικότητας των θέσεων (terroir) και περαιτέρω ανάδειξη των ισχυρών τους πλεονεκτημάτων: άρωμα, φαινολικό δυναμικό, δυναμικό παλαίωσης.»
